Lập trình C++ trên Symbian

Tiếp tục đi bạn. Mình đang chờ bài viết tiếp theo của bạn đây

SDK, IDE và một số tool cho lập trình C++ trên Symbian

SDK, IDE và một số tool cho lập trình C++ trên Symbian
​

1. SDK (Software Development Kit):
Symbian SDK là bộ công cụ phát triển được dùng cho việc phát triển ứng dụng chạy trên điện thoại Symbian. Mỗi một nền hệ thống sẽ có bộ SDK riêng với nhiều phiên bản theo các phiên bản hệ điều hành và các IDE hỗ trợ. Mỗi một bộ Symbian SDK bao gồm các thành phần sau:
- Một chương trình giả lập Emulator của điện thoại Symbian mà bộ SDK hỗ trợ chạy trên hệ điều hành Windows. Các chương trình ứng dụng sẽ được kiểm lỗi và chạy thử trước khi được cài đặt trên điện thoại Symbian. Chương trình Emulator và các phần liên quan được lưu trữ trong thư mục con Epoc32 trong cây thư mục của bộ SDK sau khi cài đặt trên máy tính cá nhân.
- Các file header và thư viện phục vụ cho phát triển ứng dụng chứa trong thư mục con Epoc32\include.
- Một trình biên dịch dựa trên GCC để biên dịch ứng dụng cho điện thoại Symbian chứa trong thư mục con Epoc32\gcc.
- Các công cụ bổ sung dùng cho quá trình phát triển, biên dịch và triển khai ứng dụng nằm trong thư mục Epoc32\tool.
- Tài liệu tham khảo và các ví dụ tham khảo cho các lập trình viên nằm trong thư mục con Documentation và Example.
-Các phiên bản SDK hỗ trợ Metrowerks CodeWarrior sau khi cài đặt sẽ tạo một thư mục con Epoc32\WINSCW trong khi các phiên bản hỗ trợ IDE của Microsoft hay Borland sẽ tạo thư mục Epoc32\WINS. Đây là 2 thư mục chứa dữ liệu hay thông tin cấu hình cho Emulator. Trong thư mục này sẽ có các thư mục trung tên với ổ đĩa trên điện thoại (c,d) nên những file dữ liệu mà ta dự định để trên điện thoại thật thì khi chạy trên Emulator sẽ đặt trong các thư mục này.
Ghi chú: - Các công cụ biên dịch thường phải chạy trên nền Perl nên trước khi cài đặt các bộ Symbian SDK, phải cài đặt các bản Active Perl. Đôi khi các phiên bản còn yêu cầu phải cài đặt môi trường thực thi Java.
- Các bộ SDK chỉ hoạt động trên các hệ điều hành Windows NT, 2000 trở về sau.
- Các lập trình viên thường phát triển ứng dụng cho nhiều nền hệ thống phần mềm nên đôi khi họ cài đặt nhiều bộ SDK khác nhau cùng lúc. Lúc này, các lập trình viên phải chú ý đến một biến môi trường có tên là EPOCROOT, được dùng để xác định bộ công cụ SDK hiện thời đang hoạt động. Để chuyển đổi hoạt động giữa các bộ SDK, ta có thể đặt lại giá trị cho biến EPOCROOT bằng câu lệnh: >devices -setdefault <nền hệ thống>.
Ví dụ: >devices -setdefault @UIQ_21:com.symbian.UIQ hoặc bằng các đặt lại giá trị trong file devices.xml nằm trong thư mục: \Program Files\Common Files\Symbian.
a. Series 60
• Series 60 phiên bản 1.0: bộ công cụ phát triển dựa trên hệ điều hành Symbian 6.1 với các bản phân phối cho các môi trường phát triển IDE khác nhau: (cho các máy 7650, 3650/3660, NGage)
+ Series 60 SDK 1.2 hỗ trợ IDE Borland C++ BuilderX hay Microsoft Visual C++ (v6.0 or .NET).
+ Series 60 SDK 1.2 hỗ trợ IDE Metrowerks CodeWarrior cho hệ điều hành Symbian.
• Series 60 phiên bản 2.0: bộ công cụ phát triển dựa trên hệ điều hành Symbian 7.0 với các biến thể :
+ Series 60 SDK 2.0 hỗ trợ IDE Borland C++ BuilderX hay Microsoft Visual C++ (v6.0 or .NET).
+ Series 60 SDK 2.0 hỗ trợ IDE Metrowerks CodeWarrior cho hệ điều hành Symbian
Hiện có một số phiên bản mới bổ sung một số API cho các dòng máy sau hay sửa lỗi. Chi tiết các bạn có thể xem tại đây: http://www.forum.nokia.com/main/0,,034-4,00.html hoặc http://www.newlc.com/article.php3?id_article=65
b. UIQ
Hiện có 2 phiên bản có thể download là UIQ 2.0 và 2.1 đều hỗ trợ phát triển bằng C++, nhưng UIQ 2.1 hỗ trợ nhiều API hơn. Các IDE hỗ trợ là Metrowerks CodeWarrior: hỗ trợ cả UIQ 2.0 và UIQ 2.1 và Borland C++BuilderX chỉ hỗ trợ cho UIQ 2.1. Chi tiết download: http://www.newlc.com/article.php3?id_article=67.
c. Nokia 9200 Series và Series 80:
SDK Nokia 9200 Series được dùng để phát triển ứng dụng cho các dòng máy Nokia 9210 và 9210i. Để phát triển ứng dụng với 9200 Series SDK bằng C++, chúng ta có thể sử dụng các IDE như MS Visual C++ 6.0 bằng công cụ tạo dự án Symbian OS Wizard hay sử dụng IDE Borland C++ BuilderX. Hiện tại hình như SDK Nokia 9200 Series đã bỏ và dùng ta có thể dùng SDK hỗ trợ Series 80 để phát triển.
Series 80: Phiên bản hiện tại được cung cấp là 2.0. Hỗ trợ 2 phiên bản cho Metrowerks CodeWarrior và Borland C++ BuilderX.
Download: http://www.forum.nokia.com/main/0,,034-369,00.html
d. Series 90
Phiên bản mới này được gọi là Nokia 7710 SDK dùng để phát triển ứng dụng cho điện thoại duy nhất Series 90 hiện tại: N7710. Xây dựng ứng dụng với các IDE như MS Visual C++ 6.0, Borland C++ BuilderX hay Metrowerks CodeWarrior. Download: http://www.forum.nokia.com/main/0,6566,034-801,00.html

2. IDE:
Như hầu hết mọi ngôn ngữ cấp cao khác đều có IDE để phục vụ cho công việc lập trình và biên dịch, kiểm lỗi. Phát triển ứng dụng trên Symbian bằng C++ có thể sử dụng nhiều IDE khác nhau nhưng không phải IDE nào cũng có thể sử dụng cho mọi SDK mà Symbian cung cấp. Hiện thời chúng ta có thể sử dụng các IDE sau: MS Visual C++ 6.0 hay .NET, Borland C++ Builer 6.0 Nokia Edition/C++BuilderX và Metrowerks CodeWarrior. Việc chọn lựa IDE phụ thuộc vào sự hỗ trợ các SDK của nó và sự quen thuộc của những lập trình viên.
a. MS Visual C++ 6.0
Đây là IDE phổ dụng cho phát triển ứng dụng viết bằng C++ do Microsoft phát triển trong bộ Visual Studio. Tuy nó ra đời trước Symbian nên không hỗ trợ xây dựng dự án ứng dụng Symbian từ đầu nhưng với các công cụ phụ trợ, ta hoàn toàn có thể phát triển ứng dụng Symbian trên VC++ 6.0. Một điểm lưu ý là VC++ 6.0 phải được cài bản vá lỗi ít nhất là SP3.
Ngoài ra chúng ta có thể MS Studio .NET để phát triển cho Symbian và dùng kèm theo plugin sau: EPOCfromMMP, download tại: http://www.newlc.com/article.php3?id_article=243.
b. Borland C++ Builder 6.0 Nokia Edition và C++ BuilderX
Hai IDE này do Borland phát triển. C++ BuilderX là phiên bản phát triển của Borland C++ Builder 6.0 Nokia Edittion và hiện được dùng để phát triển ứng dụng Symbian hơn là Borland C++ Builder 6.0 Nokia Edition. C++ BuilerX được sử dụng để phát triển các ứng dụng chạy trên nền hệ thống Series 60 là chủ yếu. Tuy vậy C++ BuilderX vẫn có hỗ trợ UIQ 2.1.
Hiện phiên bản Borland C++ Builder X 1.5 là một phiên bản miễn phí: download tại http://www.borland.com/cbuilderx/
c. Metrowerks CodeWarrior
Metrowerks CodeWarrior là IDE được biết đến nhiều nhất cho việc phát triển ứng dụng Symbian. Mặc dù nó mới chỉ được sử dụng từ năm 2003 (trước đó chủ yếu sử dụng các công cụ của Microsoft là IDE VC++ 6.0) nhưng nay nó đã được sử dụng rộng rãi trong cộng đồng phát triển Symbian.
IDE này có 3 bản phân phối khác nhau:
• Personal Edition:
- IDE đầy đủ.
- Công cụ biên dịch cho giả lập Emulator và điện thoại.
- Kiểm lỗi (debugger) trên Emulator.
• Professional Edition:
- Tất cả các đặc tính của Personal.
- Debug trên điện thoại Symbian (không hỗ trợ cho dòng Series 60).
- Hỗ trợ Symbian DevKits (mã cung cấp cho các nhóm thành viên) và tham khảo phần cứng.
• OEM Edition:
- Tất cả các đặc tính của Professional
- JTAG và Multi-ICE debugging.
- Giải lập Virtio VXPS (Intel XScale) và VPOM (TI OMP).
Thường các lập trình viên chỉ cần sử dụng phiên bản Personal hoặc Professional. Các phiên bản này có thể cài đặt trên Windows NT4 hay từ Windows 2000 trở lên.
CodeWarrior hỗ trợ các bộ SDK sử dụng hệ điều hành từ phiên bản 6.1 trở về sau, nghĩa là chúng ta không thể dùng nó để phát triển ứng dụng với bộ công cụ Nokia 9200 Series SDK. Với các bộ công cụ khác, thường có bản phân phối hỗ trợ riêng cho CodeWarrior như Series 60 SDK 1.2 (hay 2.0) hỗ trợ IDE Metrowerks CodeWarrior, UIQ 2.0 (chỉ sử dụng được với CodeWarrior), UIQ 2.1 hỗ trợ IDE Metrowerks CodeWarrior, Series 80 và Series 90 đểu hỗ trợ IDE Metrowerks CodeWarrior. Chúng ta phải chọn đúng bản phân phối để không bị lỗi trong quá trình biên dịch.
Hiện CodeWarrior đã có bản 3.0, đây là link down bản 2.8: http://www.forum.nokia.com/main/0,6566,034-723,00.html
3. Một số tool hỗ trợ:
Ngoài các tool do SDK hỗ trợ, chúng ta có thể sử dụng 1 số tool sau để phục vụ cho công việc lập trình của mình. Download tại:
http://www.symbian.com/developer/downloads/tools.html.

Tiếp theo tôi sẽ nói về các loại chương trình trên Symbian, các file project và cách tạo project mới với các IDE thông dụng.

À, mình cũng quan tâm đến vấn đề này, chẳng hay Hungpk có thể cho một vài ví dụ hay project nào cho tôi làm thử để hiểu rõ hơn không!

Hay quá à. Em đang muốn tìm hiểu về cái này mà không biết bắt đầu từ đâu. Bác post tiếp đi ạ. Cho anh em học hỏi với.

Cảm ơn các bạn đã quan tâm, tuy nhiên theo tôi mình nên đi từ từ. Chứ đường đột vào lập trình có thể gặp một số vấn đề mà bạn sẽ không hiểu tại sao lại như vậy, mà lại chẳng thấy tài liệu nào nói. Nếu bạn muốn, bạn có thể thử với các ví dụ có sẵn trong các bộ SDK. Có gì thắc mắc bạn cứ hỏi, nếu biết tôi sẽ chia sẻ với bạn.

-Cho mình hỏi có soft nào giả lập điện thoại dòng S60 trên máy vi tính để cài thử nghiệm các chương trình dành cho S60 ko vậy bạn ???Nếu có mình có thể download từ đâu?

Cách biên dịch để chạy trên giải lập PC khác hoàn toàn với cách biên dịch để chạy trên máy thật nên bạn không thể test các ứng dụng sẽ chạy trên điện thoại với giả lập trong bộ SDK được. Còn thật sự có ai đó viết chương trình riêng với mục đích như bạn thì tôi không biết.

Chương trình hoạt động trên Symbian

Chương trình hoạt động trên Symbian
​

1 File thực thi
Trên Symbian hỗ trợ 2 hệ thống chương trình ứng với các kiểu file khác nhau.
• Chương trình .exe: được lưu trữ trong các file thực thi có phần mở rộng là exe. Đây là chương trình với một đầu vào chính từ hàm E32Main(). Khi hệ thống nạp một chương trình .exe mới, đầu tiên nó tạo một tiến trình mới. Trong tiểu trình chính của tiến trình này, điểm vào sẽ được gọi để thực thi chương trình đó. Thông thường đây là các server hay các ứng dụng console.
• Thư viện liên kết động (Dynamic link library-DLL): một thư viện chứa các mã chương trình với nhiều điểm đầu vào. Hệ thống sẽ nạp một DLL vào trong ngữ cảnh hoạt động của tiểu trình. Có 2 loại DLL quan trọng:
- Shared DLL: cung cấp một nhóm API nhất định cho một hay nhiều chương trình sử dụng. Hầu hết các thư viện này nằm trong các file có phần mở rộng là .dll. Một chương trình thực thi sẽ được nối với thư viện dùng chung mà nó yêu cầu và khi hệ thống nạp chương trình thực thi, thư viện dùng chung cần cho chương trình này sẽ được nạp tự động.
- Polymorphic DLL: cung cấp một nhóm hàm API được lưu trữ trong các file có phần mở rộng khác nhau phục vụ cho các chức năng riêng như điều khiển máy in (.prn), giao thức socket (.prt), hay đó là một ứng dụng đồ họa GUI (.app). Trong hệ điều hành Symbian, polymorphic DLL thường chỉ có một điểm vào, nó khai báo và khởi tạo một lớp dẫn xuất từ các lớp cơ sở trong DLL này. Thư viện DLL loại này được nạp bởi chương trình sử dụng nó.
Hệ điều hành Symbian quản lý chương trình .exe và DLL khác nhau: chương trình .exe là không thể chia sẻ trong khi DLL thì hoàn toàn có thể.

2 Nạp chương trình khi thực thi
Các file thực thi chứa 3 loại dữ liệu nhị phân: mã chỉ thị, dữ liệu chỉ đọc (hằng) và dữ liệu động (thay đổi được).
• Chương trình .exe: Khi chương trình .exe được nạp vào RAM từ file .exe được lưu trên RAM (đĩa C) hoặc từ thẻ nhớ (đĩa D), thì nó được cấp một vùng nhớ riêng cho mã, dữ liệu chỉ đọc, dữ liệu động. Nếu một phiên bản thứ 2 của chương trình được nạp vào RAM thì một vùng nhớ mới sẽ được cấp cho nó. Với file chương trình .exe chứa trong ROM (ổ đĩa Z) thì chỉ có dữ liệu động được nạp vào RAM, mã chỉ thị và dữ liệu chỉ đọc được đọc trực tiếp từ ROM.
• Thư viện DLL: Khi một thư viện DLL lần đầu tiên được nạp vào RAM, nó được cấp một vùng nhớ riêng, khi được yêu cầu sử dụng lần thứ hai, nó không nạp tiếp DLL này vào RAM mà đơn giản chỉ gắn địa chỉ nó trên RAM cho tiểu trình yêu cầu. Hệ điều hành Symbian kiểm tra số lượng tiểu trình tham khảo DLL này và giải phóng nó khi không còn tiểu trình nào sử dụng nó nữa. (Đó là lý do mà các ứng dụng đồ họa Symbian, là một loại polymorphic DLL, không hề có chức năng exit, nhất là các ứng dụng hệ thống vì việc thoát nó sẽ do hệ thống đảm trách khi thiếu RAM cho các ứng dụng khác) Với các DLL chứa trên ROM thì nó không cần nạp vào RAM nữa mà được sử dụng trực tiếp trên ROM.
Việc các ứng dụng lưu trữ trên ROM không cần nạp vào RAM khi thực thi là đặc điểm của Symbian để phù hợp với tài nguyên bộ nhớ giới hạn của điện thoại. Ngoài ra để tối ưu hóa kích thước chương trình, hệ điều hành Symbian sử dụng điểm vào của DLL là một số thứ tự, trên các hệ điều hành khác có thể dùng số thứ tự hay tên. Do đó khi nâng cấp DLL thì số thứ tự phải giống như phiên bản trước.

3 Thực thi ứng dụng và server
• Các server được lưu trữ trong các file .exe, như ewsrv.exe là window server, hay efsrv.exe là file server. Để giảm chi phí chuyển đổi ngữ cảnh các server có cùng nhóm chức năng được dùng chung một tiến trình. Một server chính sẽ tạo tiến trình và các server khác sẽ thực thi tiểu trình của nó với tiểu trình của server chính.
• Ứng dụng console (không có giao diện đồ họa) được thực thi qua file chương trình .exe. Các ứng dụng dạng này phải tạo một console riêng để tương tác với người dùng.
• Các ứng dụng có giao diện đồ họa (GUI) là những thư viện polymorphic DLL với phần mở rộng là .app. Điểm vào của ứng dụng này là NewApplication() tạo và trả về một đối tượng dẫn xuất từ lớp CEikApplication (Series 80/9200Series/Series90) hay các lớp dẫn xuất từ CEikApplication phù hợp theo từng dòng điện thoại Symbian như CQikApplication (UIQ), CAknApplication (Series 60). Tiến trình ứng dụng được tạo bởi một chương trình nhỏ .exe, Apprun.exe, và tên của file chương trình ứng dụng .app được chuyển làm tham số cho Apprun.exe.

Tiếp theo tôi sẽ nói về các file project và định danh chương trình UID.

Định danh file

Định danh file
​

Symbian không quản lý các file dựa trên tên và phân biệt loại file dựa trên phần mở rộng như các hệ điều hành khác vẫn làm mà quản lý dựa trên một tổ hợp 3 số 32bit. Mỗi một số như vậy được gọi là định danh file (Unique Identifier-UID). UID được dùng để phân biệt và xác nhận, chọn lựa đúng các loại đối tượng khác nhau tại thời điểm nạp và thực thi, như phân biệt ứng dụng console, DLL, server, v.v...UID cũng là thành phần cơ bản để liên kết ứng dụng với tài liệu, ví dụ, tài liệu ứng với một ứng dụng sẽ yêu cầu hệ thống nạp ứng dụng khi tài liệu đó được mở.
3 UID này (UID1, UID2 và UID3) có giá trị hằng ứng với các tên gọi do Symbian quy định, nhưng cũng có thể sử dụng số hệ 10 hay hệ 16.
- UID1: định danh cấp hệ thống, chương trình thực thi .exe hay DLL được phân biệt nhờ UID1: với các giá trị tương ứng KExecutableImageUid=0x1000007A và KDynamicLibraryUid=0x10000079.
- UID2: định danh cấp giao tiếp, phân biệt các đối tượng cùng UID1, ví dụ UID2 được dùng để phân biệt thư viện dùng chung .dll và thư viện polymorphic (như .app, .mdl, .fep hay .ctl) qua các giá trị: KSharedLibraryUid=0x1000008d cho thư viện dùng chung và KUidApp=0x100039CE cho một ứng dụng đồ họa .app, recognizer(auto start)=0x10003A19, front-end procesors=0x10005E32, hay control panel=0x10003A34.
- UID3: định danh cấp chương trình thực thi, phân biệt các đối tượng có cùng UID2, chẳng hạn các ứng dụng đồ họa khác nhau sẽ có UID3 khác nhau. Do đó, có một tổ chức quản lý UID3 này cho toàn môi trường Symbian. Để có nó, lập trình viên phải gởi mail về uid@symbiandevnet.com để xin một số UID3 duy nhất trên môi trường Symbian.
Tổ hợp 3 số UID sẽ là duy nhất trên toàn môi trường Symbian. Nếu bạn sử dụng UID3 tùy tiện thì chương trình của bạn vẫn có thể chạy được nhưng nếu trên 1 máy nào đó có sẵn chương trình khác cùng loại và có cùng UID3 (nghĩa là trùng cả 3 số) thì chương trình của bạn sẽ không chạy vì chương trình cài trước đó sẽ được ưu tiên.

Một đối tượng hay một file trong Symbian có thể có một, hai, ba hay không cần UID.
- Để sử dụng thuận tiện trong việc tương tác và chuyển đổi dữ liệu với các hệ thống khác, hệ điều hành cho phép không cần sử dụng UID. Khi không có UID, Symbian sẽ phân biệt dựa vào quy ước đặt tên.
- Ứng dụng thực thi .exe thường chỉ có UID1 với giá trị KExecutableImageUid.
- Ứng dụng DLL: các ứng dụng này có UID1 là KDynamicLibraryUid. Với các thư viện dùng chung .dll, UID2 sẽ là KSharedLibraryUid. Với các thư viện polymorphic , UID2 sẽ có nhiều giá trị khác nhau tùy từng loại. UID3 thì các DLL hầu như không cần, chỉ có các loại thư viện polymorphic là cần đến.
- Đối với các loại tài liệu thì UID1 là KDirectFileStoreLayoutUid hoặc KPermanentFileStoreLayoutUid ứng với tài liệu độc lập và tài liệu cơ sở dữ liệu. UID2 và UID3 phụ thuộc ứng dụng mà tài liệu phục vụ.
Vì UID là giá trị được sử dụng để phân biệt nên cần sự chính xác. Đối với UID3 dùng trong ứng dụng đồ họa, trong quá trình phát triển, có thể sử dụng một giá trị bất kỳ trong khoảng 0x01000000 và 0x0fffffff. Nhưng khi cài ứng dụng vào điện thoại thì nhất định đó phải là con số được cấp chính xác và duy nhất.