Chiều 14.5, tại trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã chủ trì cuộc làm việc về việc xây dựng Chính phủ điện tử.
Cùng dự có Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, lãnh đạo một số bộ, ngành liên quan, thành viên Ủy ban quốc gia về ứng dụng công nghệ thông tin.
Còn coi nhẹ, né tránh, hình thức
Phát biểu tại cuộc làm việc, từ việc khảo sát, học tập kinh nghiệm tại Pháp, Estonia, Malaysia về xây dựng Chính phủ điện tử, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ (VPCP) Mai Tiến Dũng cho biết, có thể rút ra một số bài học từ việc các quốc gia này rất chú trọng xây dựng, hoàn thiện thể chế về Chính phủ điện tử, Chính phủ số và dữ liệu mở.
Điển hình là Estonia đã ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật như luật về thông tin công cộng được ban hành năm 2001, luật về chữ kí số năm 2000, luật bảo vệ dữ liệu cá nhân năm 2008. Estonia cũng xây dựng thành công Cổng Dịch vụ công quốc gia để cung cấp đến 99% các dịch vụ thiết yếu cho người dân, doanh nghiệp (1.500 dịch vụ trực tuyến) và thiết lập các hệ thống quản lý đăng ký công dân, hệ thống xác thực thông qua mã số công dân điện tử eID do Bộ Nội vụ quản lý, xác thực thông qua số điện thoại (MobileID). Đến nay 99% công dân Estonia được cấp 1 mã số định danh duy nhất (eID) và 1 thẻ căn cước điện tử kèm chữ ký số để thực hiện giao dịch với các cơ quan nhà nước. Việc triển khai liên kết các hệ thống thông tin qua nền tảng x-Road đã giúp tiết kiệm cho người dân Estonia khoảng thời gian tương ứng 800 năm làm việc mỗi năm.
Estonia xây dựng Hệ thống thông tin Chính phủ phi giấy tờ (e-Cabinet) theo dõi, quản lý lịch họp, nghiên cứu, xử lý tài liệu, hồ sơ điện tử qua mạng phục vụ Chính phủ và Hệ thống tham vấn chính sách (e-Consultation). Các hệ thống này giúp giảm thời gian, giấy tờ cho các cuộc họp của Chính phủ (có những cuộc họp Chính phủ diễn ra trong khoảng thời gian 30 phút, cuộc họp ngắn nhất kéo dài 1 phút)…
Tương tự như vậy, Pháp cũng ban hành luật Cộng hòa số để thúc đẩy môi trường Chính phủ điện tử, xã hội số. Pháp xây dựng Cổng Dịch vụ công quốc gia và Hệ thống liên kết định danh quốc gia cho phép kết nối giữa các dịch vụ công trực tuyến với 1 lần đăng nhập duy nhất (France Connect).
Với việc triển khai France Connect – hệ thống đăng nhập liên thông dựa trên sự liên thông giữa các dịch vụ công thông qua một định danh đã được kiểm định, công dân Pháp chỉ cần đăng nhập hệ thống này để có thể sử dụng tất cả các dịch vụ công trực tuyến do các cơ quan nhà nước cung cấp.
Đây có thể là giải pháp phù hợp cho Việt Nam trong bối cảnh chưa hoàn thành việc cấp số định danh cá nhân nhưng đã có mã số thuế, mã số bảo hiểm xã hội và tỷ lệ người dân sử dụng điện thoại di động cao.
“Cần nghĩ lớn, nghĩ tổng thể nhưng bắt đầu từ cái nhỏ nhất, hành động nhanh, kết quả lớn, làm đâu chắc đấy”, Bộ trưởng, Chủ nhiệm VPCP kiến nghị quan điểm chỉ đạo xây dựng Chính phủ điện tử và cho rằng, VPCP sẽ là cơ quan tiên phong trong xây dựng Chính phủ điện tử, đồng thời nêu một số kiến nghị cụ thể.
Kết luận cuộc làm việc, cho rằng việc triển khai xây dựng Chính phủ điện tử thời gian qua còn chậm, chưa như mong đợi, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nêu rõ: “Chúng ta không hội nhập, không cải cách đổi mới, đặc biệt là áp dụng công nghệ thông tin mà trước hết là xây dựng Chính phủ điện tử thì chúng ta sẽ chậm phát triển vì năng suất thấp”. Thông qua xây dựng Chính phủ điện tử góp phần chống tham nhũng, tiêu cực, nhũng nhiễu đối với nhân dân.
Nhận định một số bộ, ngành coi nhẹ, né tránh công việc này hay còn mang nặng tính hình thức, chưa quan tâm hiệu quả, Thủ tướng nhấn mạnh, từng thành viên Chính phủ, các tỉnh, thành trên cả nước đều phải vào cuộc để triển khai mạnh mẽ hơn, đồng bộ hơn. Phải đổi mới cách làm với những giải pháp cốt lõi để nâng cao hiệu quả xây dựng Chính phủ điện tử, đặc biệt là hiệu quả quản trị công, nhằm phục vụ phát triển kinh tế, quản lí xã hội.
Thành lập Ủy ban quốc gia về Chính phủ điện tử
Với quyết tâm chính trị và các định hướng nêu trên, Thủ tướng nhất trí cần thành lập Ủy ban quốc gia về Chính phủ điện tử trên cơ sở kiện toàn Ủy ban quốc gia về ứng dụng công nghệ thông tin. Ủy ban này sẽ do Thủ tướng Chính phủ là Chủ tịch Ủy ban, trực tiếp chỉ đạo hoạt động xây dựng Chính phủ điện tử.
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam làm Phó Chủ tịch và Bộ trưởng, Chủ nhiệm VPCP làm Ủy viên thường trực kiêm Tổng Thư kí. Cơ quan thường trực của Ủy ban đặt tại VPCP.
Thủ tướng cho rằng, cần hoàn thiện thể chế, cơ sở pháp lí để triển khai xây dựng Chính phủ điện tử, nhất là việc kết nối phi tập trung về chia sẻ dữ liệu, cởi mở thông tin chưa có thể chế để thực hiện.
VPCP phối hợp với Bộ Thông tin và Truyền thông, các bộ, ngành địa phương khẩn trương trình Thủ tướng ban hành kế hoạch triển khai Nghị định về thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông trong giải quyết thủ tục hành chính,.
Khẩn trương thiết lập cơ chế chia sẻ dữ liệu giữa các cơ quan hành chính nhà nước theo hướng phi tập trung như bài học của Estonia và Pháp. Thủ tướng giao VPCP trong tháng 11.2018 trình Thủ tướng xem xét phê duyệt đề án về giải pháp kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa các cơ quan hành chính nhà nước.
Thủ tướng yêu cầu khẩn trương thực hiện gửi nhận văn bản điện tử giữa các cơ quan trong hệ thống hành chính nhà nước. VPCP và các bộ, ngành phải là những cơ quan đi đầu trong việc thực hiện “phi giấy tờ” ở Việt Nam, để giảm giấy tờ nhiều hơn nữa.
Thủ tướng giao VPCP nghiên cứu đề án thiết lập hệ thống thông tin Chính phủ phi giấy tờ phục vụ chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ để rút ngắn thời gian họp, giảm giấy tờ hành chính và hệ thống điện tử về tham vấn chính sách để cung cấp đầy đủ thông tin, giúp người đứng đầu cơ quan hành chính nhà nước ra quyết định kịp thời hơn.
VPCP cần nghiên cứu và sớm trình Chính phủ Nghị định về chế độ báo cáo giữa các cơ quan hành chính nhà nước và thiết lập Hệ thống thông tin báo cáo quốc gia để cung cấp kịp thời thông tin phục vụ công tác chỉ đạo điều hành và hoạch định chính sách, bảo đảm tiết kiệm nguồn lực.
“Chúng ta vừa làm, vừa cải cách, vừa đổi mới nhưng không phải chờ đợi. Các dịch vụ công trực tuyến phải tiếp tục được thúc đẩy mạnh mẽ hơn, không để chậm trễ, để hỗ trợ nhân dân”, Thủ tướng nêu rõ.