Facebook là mạng xã hội có chức năng kết nối mọi người, giúp bạn tìm được người thân, bạn bè và cũng chính tính năng độc đáo này khiến nó trở thành công cụ kết nạp thành viên của các tổ chức
khủng bố. Theo một nghiên cứu được đăng tải trên Telegraph, Facebook đã giúp kết nối những người theo Nhà nước
Hồi giáo
ISIS với nhau thông qua tính năng gợi ý bạn bè.
Facebook đang gặp phải nhiều chỉ trích do không thể kiểm soát cũng như loại bỏ các nội dung liên quan đến khủng bố và đến hôm nay tiếp tục bị kết tội chủ động giúp những tên khủng bố theo phong trào Thánh chiến (Jihad) trên thế giới kết nối với nhau, cho phép chúng phát triển các mạng lưới khủng bố mới và thậm chí là tuyển mộ thêm thành viên.
Các nhà nghiên cứu đã phân tích hoạt động của hàng ngàn người ủng hộ ISIS tại 96 quốc gia và phát hiện ra những người dùng ủng hộ chủ nghĩa Hồi giáo cực đoan thường xuyên giới thiệu nhau qua tính năng bạn bè được đề xuất (suggested friends) trên Facebook. Tính năng này sử dụng các thuật toán phức tạp để kết nối những ai có cùng mối quan tâm với nhau.
Facebook tự động thu thập một lượng khổng lồ dữ liệu cá nhân của người dùng và sử dụng dữ liệu này để đưa ra các quảng cáo đối tượng cũng như định hướng người dùng tới những hội nhóm mà họ có thể quan tâm. Tuy nhiên, do không thể kiểm tra một cách hiệu quả thông tin được chia sẻ nên Facebook đã tạo điều kiện cho những tên khủng bố khai thác làm công cụ liên lạc và giao tiếp với những người ủng hộ
chủ nghĩa cực đoan.
Suggested friends trên Facebook đã giúp những thành viên ISIS liên kết với nhau ra sao là tâm điểm của nghiên cứu mới này và chi tiết nghiên cứu sẽ được công bố vào cuối tháng trong một bảng báo cáo được thực hiện bởi Dự án chống chủ nghĩa cực doan – một dự án phi lợi nhuận nhằm kêu gọi các công ty công nghệ phải hành động để loại bỏ các tài liệu, nội dung liên quan đến khủng bố và chủ nghĩa cực đoan trên Internet.
Gregory Waters – một trong các tác giả nghiên cứu đã mô tả về việc ông được gợi ý kết bạn với những thành viên ISIS ra sao sau khi tiếp xúc với một phần tử cực đoan đang hoạt động trên Facebook. Thêm vào đó, mối quan ngại này cũng đã được xác nhận bởi một nhà nghiên cứu khác là Robert Postings và đáng chú ý là ông được gợi ý kết bạn với những thành phần Hồi giáo cực đoan sau khi xem tin tức về chủ nghĩa Hồi giáo đang phát triển này tại Philippines.
Chỉ trong vài giờ, Postings đã nhận được hàng tá lời mời kết bạn, chủ yếu là những người theo chủ nghĩa cực đoan tại khu vực này. Postings nói: “Facebook với mong muốn kết nối nhiều người nhất có thể đã vô tình tạo ra một hệ thống giúp kết nối những kẻ cực đoan và khủng bố với nhau.”
Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện ra những bằng chứng cho thấy Facebook là công cụ mạng xã hội hiệu quả dành cho những người hỗ trợ ISIS. Chẳng hạn như hồi tháng 3 năm 2017, một người ủng hộ ISIS tại Indonesia đã gởi lời mời kết bạn đến một người dùng không theo đạo Hồi tại New York và chỉ sau một thời gian ngắn trao đổi, người dùng này giải thích rằng anh ta từ không theo đạo tự dưng lại thích đạo Hồi. Và một thời gian sau, người dùng ở Indonesia này bắt đầu gia tăng gởi các thông điệp cũng như đường link tuyên truyền về ISIS, tất cả đều được người Mỹ kia nhấn thích (like).
Theo các nhà nghiên cứu, Facebook tỏ ra chậm chạp và không dành nhiều nỗ lực để tìm kiếm cũng như loại bỏ các tài khoản vi phạm bởi trong số 1000 tài khoản người dùng ủng hộ ISIS thì không tới quá nửa bị treo trong vòng 6 tháng kể từ khi được phát hiện.
Việc ISIS khai thác mạng xã hội để tuyên truyền, kêu gọi thành viên đã được ghi nhận trong thời gian qua. Tổ chức này được biết đến với khả năng tấn công có đạo diễn hẳn hoi với mục đích cụ thể, chẳng hạn như sản xuất nội dung số dạng video tuyên truyền, chia sẻ về cuộc sống tại những nơi ISIS chiếm đóng, sự hiệu quả của chính phủ nhà nước Hồi giáo tự xưng, lời chứng thực của những người đã tham gia ISIS. Trong khi những nhóm ủng hộ các phong trào Hồi giáo như Al-Qaeda thường tìm cách tránh né truyền thông thì ISIS ngược lại luôn phơi bày trước công chúng trên thế giới Internet. Dĩ nhiên việc này cũng khiến ISIS để lộ thông tin nhạy cảm và dễ bị khai thác, đánh úp.
Nói với Telegraph, Facebook cho biết họ đang tìm cách loại bỏ các nội dung cực đoan nhanh nhất có thể. Mặc dù vậy, nhiều báo cáo cho biết Facebook vẫn đang được sử dụng để thổi bùng bạo lực dân sự tại nhiều quốc gia như Sri Lanka và Myanma nơi có lượng người dùng lớn nhưng không nhiều nhân viên của Facebook quản lý.
Trước những chỉ trích, người phát ngôn của Facebook cho biết: “Không có nơi nào dành cho những tên khủng bố trên Facebook. Chúng tôi đang làm việc rất tích cực để đảm bảo rằng chúng tôi không dung túng cho những tên khủng bố hay tổ chức khủng bố sử dụng Facebook và chúng tôi cũng loại bỏ mọi nội dung tuyên truyền hay ủng hộ
chủ nghĩa khủng bố.”
“Phương pháp tiếp cận của chúng tôi đang khá hiệu quả khi 99% các nội dung liên quan đến ISIS và Al-Qeada đã bị gỡ bỏ nhờ hệ thống phát hiện tự động. Tuy nhiên, không dễ để có thể ngăn chặn chủ nghĩa cực đoan. Chúng tôi vẫn sẽ tiếp tục đầu tư hàng triệu bảng về cả khía cạnh con người lẫn công nghệ để nhận biết và loại bỏ các nội dung khủng bố,” người này cho hay.