Tại sao tùy chọn Shut Down không tắt máy triệt để?
Sự khác thường này tất cả là do tính năng Fast Startup của Windows 10, vốn được bật mặc định. Tính năng này được giới thiệu trên Windows 8, và cũng thường được gọi bằng những cái tên khác như Fast Boot, Hybrid Boot, hay Hybrid Shutdown.
Trên tiến trình tắt máy truyền thống, Windows sẽ tắt tất cả mọi thứ, loại bỏ trạng thái đang chạy của hệ thống, và khởi động từ đầu ở lần tiếp theo bạn bật PC. Khi bạn chọn chế độ ngủ đông (hibernate), Windows sẽ lưu lại toàn bộ trạng thái của hệ thống, bao gồm tất cả các chương trình và file đang mở, vào ổ đĩa cứng để bạn có thể nhanh chóng phục hồi công việc từ chỗ bạn bỏ dở lần trước.
Fast Startup là sự kết hợp giữa tiến trình tắt máy truyền thống với chế độ ngủ đông. Khi bạn bật Fast Startup, Windows 10 sẽ đóng tất cả các chương trình và file đang mở (tương tự như trong quá trình tắt máy truyền thống), nhưng sẽ lưu trạng thái của nhân hệ điều hành Windows vào ổ đĩa cứng (như trong quá trình ngủ đông). Lần tới bạn bật PC, Windows sẽ khôi phục lại nhân hệ điều hành và khởi động phần còn lại của hệ thống.
Nhân hệ điều hành là chương trình lõi cấp thấp (low-level core program) ở trung tâm của hệ điều hành. Nó có toàn quyền kiểm soát máy tính và là một trong những thành phần được tải lên đầu tiên trong suốt quá trình khởi động. Các trình điều khiển phần cứng (driver), máy tính của bạn sử dụng để tương tác với các thiết bị phần cứng tương ứng của nó, là một phần của nhân hệ điều hành. Việc tải ảnh chụp (snapshot) của nhân hệ điều hành sẽ tăng tốc quá trình khởi động, vì Windows không phải mất thời gian để tải trình điều khiển của tất cả các thiết bị phần cứng và khởi động lại chúng.
Tất cả quá trình ngủ đông nhân hệ điều hành này diễn ra tự động khi bạn nhấn nút Shut Down, và người dùng hiếm khi nhận thấy sự khác biệt. Tuy nhiên, nó có nghĩa là nếu một trình điều khiển phần cứng trên nhân hệ điều hành bị lỗi, việc bạn tắt PC và sau đó bật nó lên lại sẽ không xử lý được vấn đề. Windows sẽ lưu trạng thái hiện tại và khôi phục lại nó thay vì khởi động lại mọi thứ.
Cách tắt máy hoàn chỉnh và khởi động lại
Nếu bạn đang chẩn đoán (troubleshooting) các vấn đề hệ thống, có thể bạn sẽ muốn thực hiện tắt triệt để nhân hệ điều hành để đảm bảo Windows khởi động lại tất cả mọi thứ từ đầu. Để làm việc này, bạn chỉ cần chọn tùy chọn Restart trên trình đơn thay vì tùy chọn Shut Down. Windows sẽ khởi động lại máy tính, nhưng nó sẽ thực hiện tắt máy hoàn chỉnh và loại bỏ trạng thái của nhân hệ điều hành trước khi nó khởi động lại máy tính.
Microsoft chọn giải pháp này bởi vì đa phần người dùng đều chọn cách khởi động lại máy tính khi nó gặp vấn đề.
shutdown /s /f /t 0
Dòng lệnh này sẽ chỉ thị cho Windows tắt máy ngay lập tức và buộc (force) đóng tất cả các chương trình đang mở. Lệnh shutdown sẽ luôn thực hiện tắt máy hoàn chỉnh trừ khi bạn thêm tùy chọn /hybrid. Và nếu bạn muốn tiện lợi hơn, bạn cũng có thể tạo biểu tượng (shortcut) để thực thi lệnh này. Tất cả những gì bạn cần làm sau đó là nhấp đôi chuột lên biểu tượng đã tạo để thực hiện tắt máy hoàn toàn.
Bên cạnh đó, nếu bạn dự định cài đặt song song (dual-boot) Windows 10 và phiên bản Windows cũ hơn hoặc hệ điều hành khác như Linux, khi bạn tắt máy tính, Windows sẽ khóa phân vùng cài đặt nó. Bạn sẽ không thể truy cập nó từ hệ điều hành khác. Thậm chí tệ hơn, nếu bạn can thiệp vào phân vùng này từ hệ điều hành khác, nó có thể bị lỗi và bạn không thể khởi động trở lại vào Windows.
Nếu bạn thuộc một trong những trường hợp trên hoặc nếu bạn không bao giờ sử dụng đến chức năng Fast Startup, bạn có thể tắt nó từ Control Panel.
Để tắt Fast Startup, bạn vào Control Panel > System and Security > Power Options > chọn What the Power Button Does. Nhấp chuột lên liên kết Change settings that are currently unavailable ở trên cùng cửa sổ, bỏ dấu chọn tại tùy chọn Turn on Fast Startup (Recommended) bên dưới mục Shutdown Settings, và sau đó nhấn nút Save Changes.
Bích Ngân