Từ những ngọn giáo được ném bởi những chiến binh La Mã đến các tên lửa được phóng đi bởi những phi công lái máy bay chiến đấu, vũ khí giết người luôn được con người cải tiến qua từng thời kỳ. Quân đội luôn tìm cách làm cho mỗi loại vũ khí trở nên nguy hiểm hơn và bảo vệ tốt hơn người sử dụng nó. Nhưng trong quá trình tiến hóa chiến đấu tiếp theo, quân đội Mỹ đang hướng đến việc đưa quân nhân ra khỏi chiến trường hoàn toàn.
Trong vài năm tới, Lầu Năm Góc sẵn sàng chi gần 1 tỷ USD cho một loạt các robot được thiết kế để bổ sung cho quân đội chiến đấu. Ngoài việc xử lý trinh sát và chất nổ, những cỗ máy mới này sẽ phát hiện ra hóa chất độc hại hoặc các tác nhân khác. Chúng có thể thực hiện các nhiệm vụ trinh sát phức tạp, thậm chí mang theo các thiết bị như một người lính. Bryan McVeigh, quản lý dự án bảo vệ lực lượng quân đội cho biết: “Trong vòng 5 năm, tôi không nghi ngờ về việc có robot trong các bộ phận của quân đội. Chúng ta sẽ nói về robot thực sự có khả năng xây dựng và bảo vệ các mục tiêu. Làm việc với robot cho quân đội là một khoảng thời gian thú vị”. Trong vòng 18 tháng qua, ông đã chào bán được 800 con robot phục vụ cho các mục tiêu quân sự. Nhưng đây mới chỉ là khởi đầu. Lầu năm góc đã chia nền tảng robot thành các cỡ nhỏ, trung bình và hạng nặng. Vào tháng 4, Quân đội đã trao một hợp đồng trị giá 429,1 triệu USD cho 2 công ty tại Massachusetts là Endeavor Robotics of Chelmsford và Waltham để sản xuất các robot nhỏ có trọng lượng dưới 11 kg. Mùa xuân này, Endeavour cũng đã ký được 2 hợp đồng trị giá 34 triệu USD từ lực lượng Thủy quân lục chiến Mỹ cho các robot cỡ nhỏ và hạng trung. Tháng 10 vừa qua, Quân đội đã ký hợp đồng trị giá 158,5 triệu USD với Endeavou để sản xuất hơn 1200 robot cỡ trung, được gọi là Man-Transportable Robotic System, Increment II với trọng lượng khoảng 74,8 kg. Robot MTRS được thiết kế để phát hiện chất nổ cũng như các mối đe dọa về hóa học, sinh học, phóng xạ và hạt nhân. Nó dự kiến sẽ đi vào hoạt động vào cuối mùa hè năm 2019. Quân đội có kế hoạch xác định nhu cầu của mình cho một loại robot lớn hơn và nặng hơn vào cuối năm nay. Sean Bielat, giám đốc điều hành của Endeavor nói: “Phải công nhận rằng robot mặt đất có thể làm được nhiều hơn và nên được khai thác”. Ông nói rằng bộ binh có thể sử dụng robot cho các nhiệm vụ “bẩn thỉu, nguy hiểm”. Cách tiếp cận hiện tại của quân đội là đưa các robot có khả năng tương tác nhiều hơn, cho phép các cảm biến và tải trọng khác nhau được gắn kèm với các bộ điều khiển tiêu chuẩn hóa cho nhiều nền tảng khác nhau.
Chiến lược này cũng hướng tới khả năng chi trả. McVeigh, một cựu sỹ quan quân đội cho biết: “Nếu chúng ta muốn thay đổi trọng tải, thì chúng ta có thể tiêu tiền của mình để thay đổi trọng tải và không phải thay đổi toàn bộ hệ thống”. Bên cạnh việc trang bị mới, quân đội sẽ giữ lại khoảng 2.500 robot trung bình và nhỏ từ các dự án cũ trước đây. Không một robot hiện tại nào của Mỹ được trang bị vũ khí. Tất nhiên, robot vũ trang hầu như không mới, ví dụ Bắc Triều Tiên và nhiều quốc gia khác đang triển khai máy bay không người lái có mang vũ khí cho quân đội của mình. Bielat, Giám đốc điều hành Endeavour Robotics cho biết: “Chỉ cần gắn một vũ khí thông thường vào một robot, quân đội không nhất thiết mang theo quá nhiều binh sỹ. Những gì được quan tâm trong các cuộc thảo luận là việc đảm bảo không sử dụng vũ khí tự vận hành hoàn toàn”. Tuy nhiên, tùy thuộc vào quan điểm của từng người, những cỗ máy giết chết tự động là một dấu hiệu của một “Terminator” hoặc một sự tiến hóa hợp lý của chiến tranh. Thế hệ khí tài quân sự mới này sẽ được trang bị vũ khí và có thể “nhìn thấy” hay đánh giá một khu vực chiến đấu nhanh hơn và kỹ lưỡng hơn một con người. Tất nhiên, những cổ máy này cũng phản ứng nhanh hơn con người. Paul Scharre, người phụ trách hương trình an ninh quốc gia cho biết: “Có vẻ như không thể tránh khỏi việc công nghệ đưa chúng ta đến một điểm mà các nước sẽ phải đối mặt với câu hỏi liệu có nên giao nhiệm vụ gây chết người hay không cho robot. Nếu chúng ta đi đến chiến tranh và không ai ngủ không thoải mái vào ban đêm, điều đó nói gì về chúng ta?”.
Năm ngoái, 116 người sáng lập robot và trí thông minh nhân tạo, bao gồm Elon Musk, nhà sáng lập tỷ phú của Tesla Inc. và SpaceX, đã gửi một lá thư tới Liên hợp quốc kêu gọi cấm vũ khí tự động gây chết người. Bức thư có đoạn viết: “Khi được phát triển, họ sẽ cho phép xung đột vũ trang diễn ra ở quy mô lớn hơn bao giờ hết”. Đến nay, 26 quốc gia đã tham gia các lệnh cấm vũ khí tự vận hành hoàn toàn, bao gồm 14 quốc gia ở châu Mỹ Latinh. Đáng chú ý trong danh sách này là các quốc gia có nền công nghiệp quốc phòng mạnh mẽ và đầu tư khá nhiều cho nghiên cứu AI như Mỹ, Nga, Israel, Pháp, Đức, Hàn Quốc và Vương quốc Anh. Tham khảo: Bloomberg