Nhiều phát hiện mới về vai trò của ICT trong nền kinh tế

ICT tạo ra sự lan truyền tri thức lớn hơn những gì được tạo ra bởi các công nghệ khác

Ngày 6/6/2018, Huawei cùng với Trường Kinh tế và Khoa học Chính trị London (LSE) đã công bố kết quả nghiên cứu hợp tác về tác động và sức mạnh của các công nghệ thông tin và truyền thông (ICT) đối với kinh tế và xã hội, tại sự kiện Ngày Sáng tạo Huawei Châu Á – Thái Bình Dương (Huawe Asia-Pacific Innovation Day), diễn ra tại Bangkok (Thái Lan).
Nghiên cứu bao gồm các chủ đề về vai trò phát triển của ICT trong nền kinh tế; ảnh hưởng công nghệ của ICT như là một máy phát của ‘sự lan truyền tri thức’; một phân tích về lịch sử của sự phát triển băng thông rộng trong bối cảnh của Vương quốc Anh mà cũng có thể phục vụ như một cánh cửa cho các nền kinh tế tiên tiến khác; và thảo luận về các xu hướng việc làm gần đây và thách thức về tự động hóa.
Tiến sĩ Mirko Draca, chuyên gia nghiên cứu cao cấp tại Trung tâm đánh giá Kinh tế của LSE và là Phó Giáo sư tại Đại học Warwick đã chia sẻ chi tiết về nghiên cứu thú vị tại sự kiện này.
Nghiên cứu cho thấy rằng năng suất hiện tại chậm lại rất có thể là do một độ trễ trong triển khai. Cũng như sự gia tăng năng suất của thập niên 1990 đến sau nhiều thập kỷ đầu tư của các công ty và chính phủ về vốn vật chất và nhân lực liên quan đến ICT, quá trình tương tự có thể lặp lại với một thế hệ công nghệ mới. Trong thời gian 10-15 năm tới, chúng ta sẽ bắt đầu trải nghiệm đầy đủ các lợi ích về năng suất của 5G, Cloud, IoT, dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo (AI)/tự động hóa.
Trong một phần quan trọng, báo cáo cũng phát hiện ra rằng các công nghệ ICT tạo ra ‘sự lan truyền tri thức’ lớn hơn những gì được tạo ra bởi các công nghệ khác. Sự lan truyền tri thức này được đo lường thông qua phân tích chuyên sâu về các trích dẫn bằng sáng chế quốc tế trong tổng số toàn bộ các trích dẫn liên quan đến các bằng sáng chế riêng lẻ. Các hệ thống lan truyền kiến thức lớn gắn liền với công nghệ ICT thậm chí khi ICT được so sánh với các công nghệ hàng đầu thú vị khác như công nghệ sinh học và năng lượng sạch. Ví dụ, các công nghệ không dây tạo ra trung bình hơn 50% sự lan truyền kiến thức cao hơn các loại công nghệ khác.
Cuối cùng, nghiên cứu của báo cáo về xu hướng thị trường lao động trong những năm 2000 và 2010 không tìm thấy bằng chứng nào kết luận rằng việc làm hoặc tiền lương đang thay đổi phù hợp với làn sóng tự động hóa mới đạt được các công việc kỹ năng cao trước đây được bảo vệ khỏi ảnh hưởng của công nghệ. Hơn nữa, các dữ liệu cho thấy rằng suy thoái và hậu quả của họ có ảnh hưởng nhiều hơn trong việc thúc đẩy những thay đổi cơ cấu trong việc làm. Đó là bằng chứng đáng tin cậy đầu tiên về làn sóng tự động hóa mới đánh vào thị trường lao động dường như không xuất hiện cho đến khi suy thoái theo chu kỳ tiếp theo trong hoạt động kinh tế.
Vai trò phát triển của ICT trong nền kinh tế
Nghiên cứu này định khung vai trò của ICT trong phát triển nền kinh tế trong bối cảnh ‘Solow Paradox’ nổi tiếng. Ý tưởng này xuất hiện trong những năm 1980 khi các nhà nghiên cứu nhận thấy sự hiện diện và tác động của các máy tính dường như là ‘ở mọi nơi ngoại trừ các trong thống kê năng suất’. Như trong biểu đồ 1, Solow Paradox đã được giải quyết một phần vào giữa những năm 1990 khi cuộc cách mạng công nghệ thông tin xảy ra và tăng trưởng năng suất tăng nhanh, đặc biệt là ở Hoa Kỳ. Tuy nhiên, tăng trưởng năng suất sau đó lại chậm lại vào giữa những năm 2000. Báo cáo đưa điều này vào bối cảnh phát triển CNTT trong thời gian dài như một ‘công nghệ mục tiêu chung’.

Trong những năm 1990, các động lực điều khiển tăng năng suất đã được công nhận rộng rãi khi đến từ các khoản đầu tư của công ty và chính phủ vào ICT, cũng như đầu tư bổ sung vào vốn con người và tổ chức. Sự chậm trễ trong việc nhìn thấy ảnh hưởng của các khoản đầu tư này là do quá trình triển khai và nhu cầu cho các doanh nghiệp ‘tìm ra’ cách tốt nhất để khai thác công nghệ mới. Theo cách tương tự, các công ty quốc tế vẫn đang khai thác các chiến lược để tối đa hóa tiềm năng đầy đủ của trí thông minh nhân tạo (AI) và robot, cũng như các phát triển công nghệ quan trọng khác như đám mây, phân tích dữ liệu lớn và 5G. Dựa trên điều này, chúng ta có thể hy vọng rằng một sự gia tăng năng suất được hỗ trợ bởi thế hệ công nghệ thông tin mới này sẽ tác động đến nền kinh tế trong 10-15 năm tới.
Nhóm nghiên cứu LSE cung cấp một số ví dụ về cách thức ‘các siêu sáng tạo’ mới quan trọng như các xe tự hành và các trung tâm điều hành bằng AI có thể ảnh hưởng đến năng suất và việc làm trong thập kỷ tới. Trong trường hợp xe tự hành giảm đáng kể 60% lực lượng lao động lái xe Hoa Kỳ trong 10 năm sẽ gắn với mức tăng 0,2% mỗi năm đối với năng suất lao động và tăng thêm 1% trong sa thải lao động. Như một chuẩn mực, mức độ sa thải này sẽ bằng khoảng 1/10 quy mô hàng năm trong cuộc suy thoái gần đây nhất và tăng trưởng năng suất sẽ bằng khoảng 9% mức tăng trưởng trung bình được thấy trong các chu kỳ kinh tế gần đây.
Tuy nhiên, báo cáo LSE lưu ý rằng những tính toán này không tính đến các tác động đối kháng, chẳng hạn như cách các công nhân bị sa thải có thể được tái hấp thu vào các lĩnh vực mới hoặc hiện có có lợi gián tiếp từ tác động tăng trưởng của siêu đổi mới.

Biểu đồ: Năng suất lao động của Mỹ, Nhật và Châu Âu từ 1970-2016

ICT và sản xuất trong các sáng tạo và ý tưởng mới
Lan tỏa kiến thức là một nền tảng quan trọng của sự đổi mới và tăng trưởng kinh tế. Chúng phát sinh khi kiến thức được tạo ra bởi một nhà phát minh được sử dụng trên cơ sở không cạnh tranh (có nghĩa là, không có chi phí trực tiếp) bởi các nhà phát minh khác. Tuy nhiên, những tác động lan truyền này khó đo lường, dẫn đầu nhóm nghiên cứu LSE để phát triển một số liệu mới. Họ khai thác dữ liệu bằng sáng chế quốc tế dài hạn và xây dựng phương pháp theo thuật toán PageRank của Google để đo lường ảnh hưởng trí tuệ trên mạng trích dẫn lịch sử.
Chỉ số ‘PatentRank’ này chỉ ra rằng các công nghệ ICT tạo ra sự lan truyền kiến thức lớn hơn các công nghệ khác. Điều này bao gồm việc tiếp tục dẫn đầu trên các lĩnh vực khoa học cao cấp, tiên tiến như công nghệ sinh học và năng lượng sạch.
Trong tập hợp các công nghệ công nghệ thông tin, truyền thông không dây đã trải qua một thời gian dài lan tỏa cao từ đầu những năm 1980 trở đi. Lan tỏa kiến thức từ lĩnh vực robot tăng đột biến vào những năm 1970 và 1980 nhưng vẫn không thay đổi kể từ thời điểm đó. Tuy nhiên, tương tự như lĩnh vực AI, những phát triển mới nhất trong việc sáng tạo và truyền bá kiến thức trong robot đã không có thời gian để thể hiện trong dữ liệu. Nhìn chung, mức độ lan tỏa cao được thấy trên các lĩnh vực liên quan đến ICT cho thấy có một vai trò liên tục cho chính sách của chính phủ trong việc hỗ trợ R&D thương mại và nghiên cứu khoa học cơ bản liên quan đến ICT.
(Còn nữa)